Een Hoofdpunt van de Atlantikwall op Goeree-Overflakkee

Festung Goeree, gelegen bij Ouddorp op het Zuid-Hollandse eiland Goeree-Overflakkee, was een van de zwaarst versterkte gebieden binnen de Duitse Atlantikwall. Vanwege de strategische ligging aan de monding van de Haringvliet en dicht bij de Noordzee, kreeg dit gebied al vroeg in de Tweede Wereldoorlog de status van “Festung” (vesting), wat betekende dat het tot het uiterste verdedigd moest worden en een concentratie van zware verdedigingswerken kende. Het doel was de toegang tot de grote waterwegen en het achterland te controleren en een geallieerde landing op de kwetsbare kustlijn te voorkomen.

Strategisch Belang en Opbouw (1940-1944) De bouw van Festung Goeree begon kort na de Duitse inval in mei 1940 en werd intensief voortgezet in de daaropvolgende jaren. De kust bij Ouddorp was door zijn open karakter en relatieve vlakheid een potentieel landingsgebied voor geallieerde troepen. Bovendien controleerde het de belangrijke waterwegen naar Rotterdam en andere steden.

Festung Goeree was geen enkele batterij, maar een complex van diverse steunpunten (Stützpunkte), batterijen en verdedigingswerken die samen een diepteverdediging vormden. Belangrijke onderdelen waren onder andere:

• Batterij “Goeree”: Deze zware kustartilleriebatterij was het hart van de Festung en was uitgerust met vier 22 cm K 532 (f) kanonnen in Regelbau 671 kazematten. Deze kanonnen, buitgemaakt op de Fransen, hadden een groot bereik en konden scheepvaartverkeer op de Noordzee en de monding van de waterwegen bestoken.

• Batterij “Stp. Seefront”: Dit steunpunt bevatte lichtere artillerie, bunkers voor infanterie, en observatieposten.

• Radarposten: Verschillende radarinstallaties, zoals de “Mammut” en “Wassermann”, waren geïnstalleerd om geallieerde schepen en vliegtuigen op grote afstand te detecteren.

• Luftwaffe-Flakbatterijen: Ter bescherming tegen luchtaanvallen waren talrijke luchtafweerbatterijen (Flak) rond de Festung opgesteld.

• Infanterieverdediging: Het hele gebied was doortrokken van loopgraven, mijnenvelden, anti-tankgrachten en prikkeldraadversperringen om een landing van grondtroepen te bemoeilijken. Bunkers van het type 501 (Groepsbunker) en 622 (Dubbele Infanteriebunker) waren veelvoorkomend.

De bouw werd voor een groot deel uitgevoerd door de Organisation Todt, waarbij gebruik werd gemaakt van duizenden (vaak gedwongen) arbeiders en enorme hoeveelheden beton. De constructies volgden de standaardontwerpen (Regelbauten) van de Atlantikwall, maar waren vaak aangepast aan de specifieke lokale omstandigheden.

Operatie Market Garden en het Einde van de Bezettingsrol Na D-Day in juni 1944 en de snelle opmars van de geallieerden, nam de spanning in de Festung toe. De geallieerde operatie Market Garden in september 1944, gericht op het veroveren van de bruggen over de grote rivieren, had invloed op de strategie. Hoewel Festung Goeree niet direct werd aangevallen, was het een potentieel doelwit en bleef het zwaar bezet. De Duitse troepen waren echter ook betrokken bij de verdediging van de Scheldemonding en later de strijd rond de Grebbeberg en de Rijn.

Het eiland Goeree-Overflakkee werd pas in de laatste dagen van de oorlog, in mei 1945, bevrijd. Gedurende de bezettingsjaren fungeerde Festung Goeree als een militair zwaartepunt dat constante dreiging uitoefende op de geallieerde scheepvaart en potentiële landingsoperaties. De oorlogshandelingen in de Festung zelf bleven beperkt tot luchtaanvallen en beschietingen, maar de constante paraatheid en de aanwezigheid van duizenden militairen hadden een enorme impact op de lokale bevolking.

Nalatenschap en Huidige Staat Vandaag de dag zijn de indrukwekkende restanten van Festung Goeree nog steeds prominent aanwezig in het landschap rond Ouddorp. Veel van de massieve bunkers zijn bewaard gebleven, deels verscholen in de duinen. De Batterij Goeree is de thuisbasis van het Atlantikwall Museum Goeree, dat een aantal bunkers heeft opengesteld en een gedetailleerd beeld geeft van de geschiedenis van de Festung en het dagelijkse leven van de Duitse soldaten.

De bunkers van Festung Goeree zijn rijksmonumenten en vormen een belangrijk cultureel erfgoed dat herinnert aan een donkere periode in de Nederlandse geschiedenis. Ze zijn een tastbare getuigenis van de enorme schaal van de Atlantikwall en de impact van de Tweede Wereldoorlog op de kustverdediging van Nederland.

WIKI